- жүдегендік
- зат. Арықтағандық, азғандық, жадағандық. Оның түрінде шаршағандықтың, ж ү д е г е н д і к т і ң ізі бар (А. Мекебаев, Алапат, 18).
Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі – Алматы: Мемлекеттік тілді дамыту институты. Б.Қалиев.. 2014.
Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі – Алматы: Мемлекеттік тілді дамыту институты. Б.Қалиев.. 2014.
мойтаптау — ет. жерг. Тойтару. Жазушы Ғ.Слановтың «Дөңасқанында» ерсі дегенді әбес, мүдірту дегенді жөкелту, қопару дегенді қорыс қылу, ешбір дегенді биғайым, тойтару дегенді м о й т а п т а у деп берген (Соц. Қаз. 15.01.1958, 3) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
Априори — (лат. а priori әуелден, бастан) – таным теориясында білім апостериориден өзгеше, тәжірибеге дейін және одан тәуелсіз алынатын, әуел бастан санаға тән дегенді білдіретін термин. Басқаша айтқанда адам білімі тәжірибеден тәуелсіз, одан бұрын пайда… … Философиялық терминдердің сөздігі
Апостериори — (лат. а posteriori – из последующего – кейінгіден) – білімнің тәжірибеден алынатынын білдіретін термин, яғни тәжірибе алда жүреді, бұрын тұрады (априориге қарама – қарсы ұғым). Сондықтан мұндай білімді тәжірибеден кейінгі білім деп те атайды,… … Философиялық терминдердің сөздігі
Архат — – көне үнді философиясында жауды жеңуші дегенді білдіреді. Архат деп нирванаға ( жоғалу , сөну , яғни бұл дүниенің проблемаларынан босану, сананы тазарту) жету, сананың тыныш ағымын бұзатын құштарлық құмарлық сезімдерін жеңген адамды айтады … Философиялық терминдердің сөздігі
Болмыс — – бүкіл әлемнің тұтастығын, дүние мен адамның бірлігін, тіршіліктің мәнісін білдіретін философиялық категория. Адамзат өзінің және қоршаған дүниенің бар екендігіне сенеді. Қарапайым санада болмыстың баламалары ретінде әлем, ғарыш, дүние, табиғат … Философиялық терминдердің сөздігі
Брахман — (брахманизм) көнеүнділік діни мәтіндерде (текстерде) және соларға негізделген философиялық ілімдерде жоғары шындық (высшая реальность), абсолют, барлық бардың қайнар көзі дегенді білдіреді. Сонымен бірге бұл термин (ұғым) абыз, Құдай (Брахма),… … Философиялық терминдердің сөздігі
Дао — (tao – қыт. жол немесе сапар) – қытай философиясы мен мәдениетіндегі, Шығыс Азия философияларындағы іргелі (фундаменталды) категориялардың бірі. Этимологиялық, тура мағынасынан басқа даоның контекстілік, яғни мәтіндік, сөйлем құрамында… … Философиялық терминдердің сөздігі
Ересь — ( гр. һаігеsіs кейін кету, ерекше діни ілім) ресми шіркеу догмаларынан ауытқитын христиандық діни ағым. Діни секталарға қарағанда, ересь өзінің құрылымы, басшы органдары және б.с.с. болатын ерекше діни ұйымды құрмайды. Алғашқы христиандық… … Философиялық терминдердің сөздігі
Мәдениет — (лат. «cultura» өндеу, егу, тәрбиелеу, дамыту) адамдардың әлеуметтік болмысты (өмірді, тұрмысты) сақтау мен жаңарту жөніндегі қызметі және осы қызметтің жемістері мен нәтижелері. Әлеуметтік болмыс адамсыз тірлік етпейді, оның табиғаттан… … Философиялық терминдердің сөздігі
Неомарксизм — – 1) тар мағынада – Франкфурт мектебі өкілдерінің (М. Хоркхаймер, Т. Адорно, Г. Маркузе, сонымен қатар шығармашылықтарының белгілі бір кезеңдерінде Э. Фромм, Ю. Хабермас) зерттеулерін сипаттауға қолданылатын ұғым; 2) кең мағынада – марксизмді… … Философиялық терминдердің сөздігі